Klebsiella errudun:
Alan Ebringer doktorearen teoria eta praktika

ESPONDILITISAREN kontrako borrokan medikuek estrategia ezberdinak erabiltzen dituzte. Lehen estrategia, orain artean gehien erabili dena: inflamazioaren sintomak eta ondorioak arintzen saiatzea botika bidez, funtsean antiinflamatorioekin. Bigarren estrategia bat azken urte hauetan indar hartzen ari da: Espondilitisak immunitate sistemaren arazo bati lotua dagoenez, medizina biologiko edo antigorputz monoklonal deitzen diren horiekin gure immunitate sistemak erregulatzen saiatzen dira. (Ahaztu gabe badirela beste immunoterapia batzuk aipatu terapia "biologiko" horietatik ezberdinak, gaixoen artean ia ezezagunak direnak).

Bestelako estrategia bat planteatzen dute Londresko Alan Ebringer doktorearen ideia jarraitzen dutenek. Esplikatuko dugu. Mundu guztiak aipatzen ditu beti bi faktore Espondilitisaren jatorria esplikatzeko. Alde batetik oinarri genetikoa dago: espondilitikook HLA-B27 marka genetikoa daramagu (ikusi "HLA-B27 dut eta harro nago" atala) eta horren eraginez gainerako pertsonek baino aukera gehiago ditugu Espondilitisa edukitzeko. Bestetik, bigarren faktorea dago, batzuek "ingurugirokoa" eta beste batzuek "kanpoko agentea" deitzen dutena. HLA-B27 marka genetikoa daukagunon artean gutxi batzuk gara Espondilitisa nozitzen dugunak, horra hor bigarren faktore baten beharraren frogarik onena. Baina zein izan liteke faktore hori? Mediku ingeles batek eta bere taldeak galdera horri erantzun zehatza eman zion duela urte batzuk; eta honetan oinarritzen da Espondilitisaren kontrako hirugarren estrategia, gaitzaren sustraian eragin nahi duena.

LONDRESKO Midlessex ospitalean erreumatologiako arduraduna eta hiri bereko Kings College unibertsitatean irakasle izan den ALAN EBRINGER doktoreak eta bere ekipoak, Espondilitis Ankilopoietikoaren sorrera eta garapenaz teoria bat eraiki zuten XX. mendeko 70eko hamarkadatik aurrera. Pertsona batzuek dugun HLA-B27 marka genetikoaren garrantzia demostratu ondoren, Ebringer eta bere taldeak erakutsi zuten horrekin batera E.A.ren sorreran bakteria batzuek hartzen dutela parte. Horien arteko garrantzizkoena Klebsiella Pneumoniae da. Klebsiella eta EAren arteko lotura "Molekulen arteko Mimetismoa"ren tesian oinarritu du Ebringerrek.

Ondoko urteetan, ohiko medikazioarekin batera (batez ere Sulfasalazina edo Salazopirina du Ebringer doktoreak gustuko) dieta bat proposatzen zien bere gaixoei: Almidoi Gutxiko Dieta (Londresko Dieta izenez ere ezagutua). Ebringer medikuntza ofizial edo halopatikoaren barruan mugitzen den medikua izan arren, artritis bat errejimenez borrokatzeko bere proposamena ez dute erreumatologo gehienek onartu (egia esan, ezagutu ere ez dute egiten Ebringerren proposamena) baina ugarituz joan ziren dieta horrekin hobeto zebiltzala zioten espondilitikoak. Eta Interneten sorrerak zabalkunde handiagoa eman zion informazio horri gaixoen artean.

Gero, Ebringer doktoreak artatu zituen zenbait gaixok Ameriketara eraman zuten, hitzaldiak ematera. Ondoko urteetan, Kickas.org gunean espondilitiko batzuek Ebringerrek aldizkari bereizietan plazaratutako agiri batzuk Interneten publikatu eta bere dietaren inguruko eztabaidak sustatu zituzten. Gaixo horien artean medikurik ez da baina formazio handiko gizon eta emakumeak bai, eta horiek beren arteko informazio trukearen bidez asko aitzinatu dute Ebringerrek hasitako bidea.

Hain zuzen Kickas.org-eko kide horien bidez ezagutu zuten elkar bere Kolon Sumingarria sendatzeko Almidoirik Gabeko Dieta praktikatzen zuen Carol Sinclair idazleak eta Alan Ebringer doktoreak. Espondilitikoekin topo egin arte ez zuen horretaz pentsatu, baina hala ohartu zen Sinclair berak Koloneko arazoaz gain Espondilitisa ere baduela. Carol Sinclairrek "No Starch Diet" liburuaren edizio berriaren hitzaurrea Ebringer doktoreari eskatu zion, eta Izorrategi honetan gazteleraz itzulita eskaintzen da.

Ebringer doktoreak E.A.ren alorrean eta beste gaixotasunez publikatu dituen lanen zerrenda -lotura eta guzti- eta bibliografia osoa eskaintzen ditugu Alan Ebringer doktorearen lanak atalean. Hementxe ipini dugu euskaraz 2000. urtean Texaseko San Antonio hirian eman zuen hitzaldirako bidalitako laburpena. Hitzaldian oinarrituta John Merchantek idatzitako Espondilitisarentzako dieta Eskuliburua gaztelaniaz eskaintzen dugu.

(Gaztelaniaz irakur daiteke Janari bakoitzak zenbat almidoi daukan)

Ebringer doktorearen hitzaldia Espondilitis Ankilopoietikoari buruz
Texaseko San Antonion 2000ko uztailean

WWW.kickas.org gunean biltzen diren kide batzuek "ANKYLOSING SPONDYLITIS MEETING" izenburupean bilkura antolatu zuten Texaseko San Antonio hirian, eta ekitaldia 2000ko uztailaren 29 eta 30ean burutu zen. Bertara Alan Ebringer doktore eta irakaslea gonbidatu zuten, eta Londresko King's College-ko irakasle hau espreski joan zen Texaseraino gaixo hauekin hitz egitera. Bilkura antolatzeko dirua beste espondilitiko batek jarri zuen: George McCaffery enpresa handi baten jabea da eta duela urte batzuk Ebringer doktoreak artatu zuen Londresen. Oraindik ere tarteka parte hartzen du Kickas-eko elkarrizketetan, iristen diren gaixo gazteei almidoirik gabeko dietaren mesedeak aipatuz.

Alan Ebringerrek Immunologia irakatsi du Londresko Unibertsitateko King's College-n eta mediku lana burutu zuen (jadanik erretretan baita) Middlesex Hospitaleko Erreumatologia sailean.

Hona San Antonion asteburu horretan egin zenaren egitaraua:

Larunbat goiza: Espondilitis Ankilopoietikoa. Definizioak. HLA-B27 eta mimetismo molekularra. Klebsiella bakterioa. Klebsiellaren kontrako antigorputzak zenbait herrialdetan. Espondilitisaren hasiera.

Larunbat arratsaldea: Almidoi Gutxiko Dieta. Dietaren jatorria. Errejimen hau izatez da "Almidoi Gutxikoa / Proteina Askokoa". Dieta eta Salazopirina. Ariketak.

Igande goiza: Entzuleekin eztabaida orokorra.

Igande arratsaldea: Mimetismo molekularrarekin zerikusia duten beste gaitzak. Erreuma-sukarra. Artritis Erreumatoidea. Artritis Erreumatoiderako dieta. Gaixotasun neurologikoak: Esklerosi Anizkoitza. Behien Entzefalopatia Espongiformea.

Aurrerakin hau bidali zien Ebringer doktoreak Jardunaldietako partehartzaileei:

Zenbait hitzen argibidea
ANTIGORPUTZA: giza gorputzak antigeno baten aurrean erreakzionatzean produzitzen duen substantzia berezia.

ANTIGENOA: erantzun immunea eragiten duen zerbait, izan kanpoko partikula ala mikroorganismoa.

EA: "espondilitis edo espondilartritis ankilopoietikoa" kontzeptuaren laburdura.

DIGESTIOA: urdailean eta heste mehean janaria desegiteko prozesua. Digeritu gabeko janaria, tartean almidoia, heste lodi edo kolonera iritsiko da.
Azukre sinpleak heste mehean xurgatzen dira.
Almidoia heste lodian xehatzen da azukre sinpleak sortuz.
Klebsiella heste lodian bizi eta ugaltzen da.

HLA-B27 hizkiek esan nahi dute "Human Lymphocyte Antigen" (Giza Linfozitoaren Antigenoa). Espondilitis Ankilopoietikoa daukaten gaixo gehienek dauzkate molekula horiek beren zeluletan. Horregatik esaten da pertsona horiek "HLA-B27 positiboak" direla.

ERANTZUN IMMUNEA da gorputzak antigenoaren aurrean egiten duen erreakzioa.

INFLAMAZIOA da ehun bizidun batek kalte bati ematen dion erantzuna; bere ezaugarriak dira gorritasuna, oinazea beroa edo hantura mikroorganismo berezi bat izan daitekeen gorputz ezezagun batek eragina.

KLEBSIELLA bakterio bat da. Bere egiturak oso antza handia du HLA-B27ak duenarekin. Almidoitik eratorritako azukrez bazkatzen da.

SAKRO-ILEITISA da giltzadura sakro-iliakoen inflamazioa.

ALMIDOIA da karbohidrato konplexu bat, azukre-molekula luzez osatua; ogiak, patatak, pastelak eta pastak daukate.

1.- Espondilitis ankilopoietikoa
Espondilitis Ankilopoietikoa (EA) lehenbizikoz Connor-ek deskribatu zuen 1692an, baina bere ezaugarri klinikoak azken ehun urteotan deskribatu dira xehetasun maila batez.

Gaixotasun honek Britainia Handiko eta Amerikako Estatu Batuetako populazioen %1-2 hunkitzen ditu; ez da eritasun arraroa, beraz.

Hala ere, gaitz honen arazo handienetako bat da 5-10 urte pasatzen direla, eta batzuetan 20 ere bai, diagnostikoa egin bitartean; denbora horretan gaixoak nozitzen ditu bizkarreko oinaze atakeak, giharretako gogortasunak eta sarritan aurpegiratzen zaio "neurotikoa" dela edo itxurak egiten ari dela.

"Diagnostiko berantiar" hori gertatzen da gaixotasunaren definizioetako bat zera delako: giltzadura sakro-iliakoen X-izpi bidezko azterketan "sakro-ileitisa azaldu behar duela", eta sakro-ileitisa garatzen 5-10 urte pasatzen direla. Horregatik gaixoari esaten zaio: "ZUK EZIN DUZU E.A.RIK EDUKI, SAKRO-ILEITISIK EZ DAUKAZU ETA".

2.- HLA-B27 eta EAren arteko loturaren aurkikuntza
1973an EAren inguruko aurkikuntzarik handiena bi taldek egin zuten: Londresko Westminster Ospitaleko Brewerton-en taldeak eta Los Angelesko Terasaki-ren taldeak. Horiek ohartu ziren EA daukaten gaixoen %96k daukatela HLA-B27 "odol zelula zuri taldekoa". Hau edukitzen dute zelula nukleodun guztiek, bizkarrezurreko hezur eta kartilagoak barne. Odol talde marka honen maiztasuna AEBetako eta Erresuma Batuko populazio kaukasiarrean %8koa izaten da.

EA daukaten gainerako gaixoek (%4 horiek) HLA-B27 NEGATIBOAK dira eta horiek gehienbat psoriasia edo hesteetako gaixotasunak dituzte edo beren diagnostikoa OKERRA da.

Argi esateko, HLA-B27aren jabe izateak zerikusia dauka gaixotasunarekin.

1975ean Londresko Middlesex Ospitalean antolatu genuen "Ankylosing Spondylitis Research Clinic" taldea, galdera honi erantzuteko: Zergatik B-27 hori EA daukatenetan?

3.- HLA-B27: Arazoaren tamaina
Jakina da Britainia Handiko eta AEBetako populazioaren %8 HLA-B27 POSITIBOA dela.

AEBetan 275 milioi bizi badira, horrek esan nahi du bertan 22 milioi direla HLA-B27 POSITIBOAK, eta Erresuma Batuan 5 milioi.

Hainbat ikerlek uste du HLA-B27 POSITIBOAK direnen artean %20k EAren sintoma batzuk dauzkatela.

Ondorioz: 5 MILIOI IPARRAMERIKARREK dauzkate EA sintoma batzuk.

MILIOI 1 BRITAINIARREK EAren sintomak dauzkate.

ETA HORIETATIK GEHIENAK TRATAMENDURIK GABE BIZI DIRA!

Gure ustez, HLA-B27 eta EAren arteko lotura aurkitzeak ARAZO HORI KONPONDU BEHAR LUKE.

4.- "EA"ren ezaugarri klinikoak
"EA"k gizonei emakumeen 3-4 halako kopuruan eragiten die. Gehienetan hogei edo hogeita hamar urte aurretik hasten da, eta bere ezaugarriak izaten dira: bizkarreko min eraso errepikatuak, giltzadura handietako arazoak eta giharren gogortasuna.

Sarritan diagnostikoa nekez egiten da, medikutara behin eta berriro joanagatik.

EZ DA GAIXO BATENTZAKO GAUZA GOGAIKARRIAGORIK ZERA ENTZUTEA BAINO: "EZ DAUKAZU EZER", giharra bihurritu zaizu, lunbagoa daukazu, estresa, nerbioak edo "zure irudipenak dira".

Hala ere, historia klinikoa funtsez eginez gero, gaixo horri nabari dakizkioke EAren edo aurre-EAren ezaugarriak.

5.- Espondilitis Ankilopoietiko goiztiarra
Pittsburgh-eko Agarwal-ek aipatu zuen "Espondilitis Ankilopoietikoaren aurrekoa" ("aurre-EA" bat) daukatela EA sintomak dauzkaten baina X izpiz ikusteko moduko sakroileitisa garatu ez duten gaixoek.

Middlesex Hospitaleko gure "AS Research Clinic"ean zehaztu genituen EAren 6 sintoma gaixoaren historia klinikoa kontuz eginez gero aurkitu daitezkeenak. Gaixoa gainera HLA-B27ari dagokionez positiboa baldin bada, orduan "aurre-EA" bat daukala dignostikatzen diogu eta gaixo hori artatzen dugu EA baleuka bezala.

EAren 6 ezaugarri kliniko bereziak honakoak dira:
1- Lunbarretako mina, 3 hilabetez tarteka azaldu zaiona.
2- Ipurmasaileko mina.
3- Mina gorputzaren alde batetik bestera pasatzen da, ezkerretik eskuinera eta alderantziz.
4- Goizean jaikierakoan gogortasuna. Batzuetan hain da handia ezen eta gaixoa ezin baita ohetik jaiki eta beldur da gaitz neurologikoren bat ote daukan.
5- Jaikierako gogortasuna oso latza gerta daiteke eta gaixoari kontuz galdetuz gero esango du ohetik "arrastaka edo pirika atera dela".
6- Mina eta giharretako gogortasuna ariketa eginez goxa daitezke. Zenbait gaixok esango dute lau-hankan joan behar dutela bainugelaraino eta gero hobetoxeago daudela.

6 ezaugarri horietatik 5 baldin baditu HLA-B27 positiboa den pertsona batek, esan daiteke EA daukala eta horren arabera artatu behar dela.

6.- Espondilitis Ankilopoietikoa, HLA-B27 eta Klebsiella
EA aztertzeko 1975ean gure Ikerketa Klinikan sukar erreumatikoaren ereduan oinarritu ginen.

Sukar erreumatikoa Streptococcus mikrobioak eragiten du goiko arnasbideak infektatzen dituenean; bakterio hori ohikoa da anjinetan.

New Yorkeko Zabriskie-k erakutsi zuen mikrobio horrek badituela sekuentzia batzuk gizakiaren bihotzaren ehunaren antza dutenak, hau da, mikrobio horrek molekula-mimetismoa daukala bihotzeko ehunekin.

Holako infekzio bat gertatu eta 3-6 astera, gaixoak garatu dezake bihotzeko "marmarra" ("murmur" ingelesez), zeren eta gaixoak Streptokokoen kontra dauzkan antigorputzek ez bakarrik mikrobioak baizik eta gaixoaren beraren bihotzari ere erasotzen diote eta. Aipatu dugun molekula-mimetismoaren eraginez.

1975ean guk proposatu genuen mikrobio bat egon behar zuela bere gainazalean edo mintzean HLA-B27aren sekuentzien antzeko beste sekuentziak daramatzana.

Untxi bati injektatu zitzaizkion gizakiaren HLA-B27 zelulak eta ondorioz sortutako antiserumak erreakzionatu zuen Klebsiella izeneko mikrobio baten aurrean; Klebsiella gizakiaren hesteetan ohikoa da.

1976an Parisen jakinarazi genuen lehenbiziko aldiz, "HLA eta Gaixotasuna" izena zeukan biltzar batean, espondilitis ankilopoietikoa Klebsiella mikrobioek eragina izan daitekeela, HLA-B27arekiko molekula-mimetismoa erakusten duelako.

7.- Klebsiellaren kontrako antigorputzak EA daukaten gaixoetan
Geroago esplikatu genuen Klebsiellaren kontrako antigorputzak aurkitzen zirela Londresen, Espainian, Holandan eta Japonian aztertutako gaixo EAdunetan.

Geroztik argitaratu dira EA daukaten gaixoetan Klebsiellaren kontrako antigorputzak aurkitu direla dioten beste 17 herrialdetako agiriak, tartean AEBetakoak.

8.- Klebsiella mikrobioak EA daukaten gaixoetan
Gainera Klebsiella mikrobioak isolatu daitezke EA daukaten gaixoen kaketan, gaitza beroaldian daukaten garaian; aro horretan gaixoek odolean IgA kopuru handiak edukitzen dituzte.

Klebsiella mikrobioak bere baitan dauzka nitrogenasa eta pululanasa molekulak, erreakzionatzen dutenak bai HLA-B27arekin eta bai gerrialdeko bizkarrezurrean eta giharretan aurkitzen diren kolagenozko osagaiekin.

9.- EA gaixotasun autoimmunea da
Guk adierazi dugu EA gaixotasun autoimmune bat dela koloneko ileo eta itsuak Klebsiella mikrobioek eragindako infekzio batek sortu autoantigorputzek kausatua, eta autoantigorputz hauetako batzuek ekarriko dutela giharren hondatzea. Horrek esplikatzen du sarritan EA daukaten gaixoek "giharretako gogortasuna" edukitzea.

10.- EArentzako Londresko Errejimena
EArentzako Londresko Errejimenak esan nahi du gaixo hauek almidoi gutxi eta proteina asko jan behar dutela.

Heste lodian Klebsiella bakterioak bazkatzen dira, 3 edo 4 ordu lehenago gaixoak irentsi dituen janarietatik.

Norbaitek almidoia duten janarietatik asko jaten duenean (OGIA, PATATAK, PASTA ETA PASTELAK), horietatik elikatzen da Klebsiella, ugaritu egiten da eta orduan gaixoaren sistema immuneak sortzen ditu mikrobio horien kontrako antigorputzak. Antigorputz horietako batzuek erasoko diete bizkarrezurreko kolagenoei edo berdin begiko ubeakoei, iritis edo ubeitisa ere gertatzen baita EA daukaten gaixoen artean.

Horregatik, antigorputz horiek gizakiaren ehunak kaltetu eta EA ERAGITEN dutenez gero, beharrezkoa da janari horiek BAZTERTZEA (13. agiriak erakusten du gure gaixoei ematen diegun "Errejimen eskuorria").

---
Itzultzailearen oharra: hona Londresko klinikan bere gaixoei Ebringer eta bere ekipoak ematen zien eskuorrian zioenaren laburpena:

"Gutxitu janariok:
1.Ogia eta irin gauzak:
Ogia oso kopuru txikitan.
Gailetak, tostadak, pastelak, pudinak eta tartak
Pastak, espagetiak, fideoak, makarroiak, pizzak, txapatak, popcorn edo palomitak.
2.- Arroza.
Integrala, zuria, egosita, erreta edo pastel gauzetan.
3.- Patatak.
Alde batera utzi patata frejituak, erreak, egosiak edo purean.

Jan proteina, barazki eta fruitu asko. Gehitu janariok:
1.- Haragia
Txekor, bildots edo zerrikia. Saltxitxa, lukainka, salami, pate, ontziratutako haragi, oilo edo ehizak. Oilasko, indioilar, ahateki edo beste edozein hegazti haragi.
2.- Arraina
Arrain zuria bezala arrain urdina, freskoan, oliotan, tomatetan edo edozein modutan kontserbatua.
Itsaskiak.
3.- Esnea eta esne gauzak
4.- Arrautzak
5.- Barazkiak
6.- Fruituak

Neurrian jan: gantza eta azukreak

Edarietan eta espezieetan ez dago debekurik".
---

11.- Almidoi Gutxiko errejimenaren jatorria
Almidoi Gutxi eta Proteina Askoko errejimen hau lehen aldikoz aurkeztu zen Dallasen, Texas, 1985ean egindako biltzar batean, eta haren ondotik laster argitaratu zen New York-en "Advances in Inflammation Research" artikulua. Artikulu luze samarra izan zenez, gure aurkezpenetik dietari zegozkien orriak sartu zituzten.

Geroztik, zenbait gaixo ikuskatu ditugu 15 urte edo gehiagoz, eta beren inflamazio edo gaixotasunaren gogorraldiak -VSG (Eritrozitoen Sedimentazio Abiadura) ikusita neurtuak- denbora honetan nabarmen gutxitu direla ikusi ahal izan da, eta ikuspegi klinikotik iduri du gaixotasunaren aurrerakada geldiarazi egin dela.

12.- Beste tratamenduak: Salazopirina eta Ariketa fisikoa
Ikerketa askok erakutsi dute Salazopirina eraginkorra dela EArekin erabiltzeko botika gisa, batik bat azal enterikoa duena. Gaixoarekin guk erabili ohi dugun dosia da: 1-4 pilula (0,5 gr eguneko).

HALA ERE, ESPONDILITISA DAUKATEN GAIXOENTZAKO DAGOEN TERAPIARIK GARRANTZIZKOENA ARIKETA FISIKOA ERREGULARTASUNEZ EGITEA DA, BATIK BAT "STRETCHING" EDO LUZAKETAK.

Nahi nuke EAri buruzko ohar labur hauek mesedegarri izatea San Antonioko bilkuran izango diren partaideentzako.

Agur bero bat,

Alan Ebringer B.Sc, MD, FRCP, FRACP, FRCPath.
Professor of Imunology, King's College London and
Honorary Consultant Rheumatologist, UCL School Medicine

Irudia

Ondoko helbidean ikus daiteke hitzaldi hau ilustratzeko Alan Ebringer doktoreak erabilitako irudia:

http://www.kickas.org/medical/AN2.jpg

Irudian ikusten dira heste lodia, bizkarrezurra eta tartean diren nodulu linfatikoak. Honela argitzen du grafikoa Ebringerrek:
- heste lodia eta bizkarrezurraren gerri aldea elkarrengandik oso hurbil daude.
- nodulu linfatikoek antigorputzak sortzen dituzte.
- antigorputz hauek erasotzen diete bai Klebsiellaren partikulei eta baita HLA-B27aren partikulei ere, oso antzekoak direlako.
- hezurretan HLA-B27 partikulak suntsitzeak bizkarrezurrean kalteak eragiten ditu.
- Klebsiella kopurua gutxitzen bada, antigorputz gutxiago sortzen da; horren ondorioz, inflamazio gutxiago dago bizkarrezurrean eta oinaze gutxiago.